Chuyên Trang Nhà Thuốc GPP
Uốn ván là một bệnh nhiễm trùng cấp tính nguy hiểm, do ngoại độc tố của vi khuẩn uốn ván Clostridium tetani gây ra. Bệnh ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, nghiêm trọng nhất có thể gây tử vong.
- Hướng dẫn chế độ ăn cho người viêm loét dạ dày
- Dùng thuốc Hapacol 150 cho trẻ nhỏ thế nào đem lại hiệu quả tốt nhất?
Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn uốn ván là loại bệnh nhiễm trùng cấp tính do ngoại độc tố của vi khuẩn uốn ván có tên Clostridium tetani gây nên, bệnh gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, làm tổn thương não và hệ thần kinh trung ương dẫn đến cứng cơ, có nguy cơ gây tử vong cao.
Ở Việt Nam, bệnh uốn xuất hiện ở hầu hết các tỉnh thành trong cả nước, có thể gặp bất kỳ thời gian nào trong năm, không mang tính chất mùa rõ rệt, có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào. Chương trình loại trừ uốn ván sơ sinh được nước ta triển khai từ năm 1992. Từ năm 2005, Việt Nam đã loại trừ uốn ván sơ sinh theo quy mô huyện với tỷ lệ mắc uốn ván sơ sinh dưới 1/1000 trẻ sau sinh. Tỷ lệ tử vong của bệnh uốn ván ở những người không tiêm chủng và người lớn trên 60 tuổi thường cao hơn.
Nguyên nhân gây bệnh uốn ván là do đâu?
Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn uốn ván Clostridium tetani, một loại trực khuẩn gram dương, có lông quanh thân, tính chất di động tương đối, sống trong môi trường yếm khí. Trực khuẩn thường tạo nha bào có dạng hình cầu tròn dạng tự do hoặc hình dùi trống. Vi khuẩn uốn ván bị tiêu diệt ở nhiệt độ 560C, nhưng nha bào uốn ván lại rất bền vững, sau 5 năm ở trong đất vẫn có thể gây bệnh uốn ván. Các dung dịch hóa chất có tính sát trùng như phenol, formalin có thể diệt nha bào sau 8-10 tiếng hay đun sôi trong vòng 30 phút cũng giết chết được nha bào.
Loại vi khuẩn này có mặt khắp mọi nơi trên thế giới và chủ yếu sống ở trong đất. Nhiễm trùng vết thương, thường là vết thương hở, vết thương nhiễm bẩn, sâu, nhiều dị vật là môi trường thuận lợi để vi khuẩn uốn ván xâm nhập. Bào tử xâm nhập vào cơ thể từ những vết thương trên da, sinh sôi nảy nở và tạo ra độc tố bám vào đuôi các sợi thần kinh, lan dần vào tủy sống và não ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. Độc tố của vi khuẩn có khả năng ngăn chặn những tín hiệu hóa học từ não và tủy sống đến cơ, dẫn đến cơ sẽ bị co giật nặng, nếu nhóm cơ hô hấp bị co cứng kéo dài bệnh nhân có thể ngừng thở và tử vong. Nguyên nhân gây uốn ván ở trẻ sơ sinh thường do cắt dây rốn ở trẻ sơ sinh không đảm bảo nguyên tắc vô khuẩn gây nhiễm trùng.
Triệu chứng thường gặp của bệnh uốn ván là gì?
Bệnh uốn ván thường xuất hiện với triệu chứng co thắt cơ hàm nhẹ, sau đó lan đến các cơ khác trong vùng mặt và các vị trí khác nhau trong cơ thể như ngực, cổ, lưng, bụng và mông. Tư thế uốn cong lưng đặc trưng là do các cơ thắt lưng tạo ra. Co thắt các cơ ở hệ hô hấp gây ảnh hưởng đến việc hô hấp. Việc cơ bị co mạnh, đột ngột và kéo dài gây đau cơ, nghiêm trọng có thể làm rách cả cơ và gãy xương. Các triệu chứng khác đi kèm bao gồm sốt, nhức đầu, bồn chồn, khó chịu, bí tiểu, nóng rát khi đi tiểu và đại tiện mất kiểm soát.
Uốn ván toàn thân biểu hiện phổ biến nhất. Triệu chứng uốn ván toàn thân là nhiều cơ đồng loạt bị căng cứng và xuất hiện những cơn co giật gây cảm giác đau đớn trong vòng 7 ngày sau khi vi khuẩn xâm nhập. Các cơ bị ảnh hưởng phần lớn là ở hàm, cổ, vai, lưng, bụng trên, tay và đùi. Cơ mặt bị co lại nên mặt bị nhăn, trường hợp bệnh nhân bị co giật cơ mạnh, đau đớn khắp toàn thân, thậm chí rách cơ và gãy xương. Bệnh có thể nhẹ khi cơ co cứng biểu hiện với vài cơn co giật, nếu có cứng hàm và khó nuốt hoặc nặng nếu co giật dữ dội hoặc ngừng thở.
Uốn ván cục bộ: Bác sĩ Cao đẳng Y Dược Sài Gòn cho biết triệu chứng thường xuất hiện ở các cơ gần vết thương. Uốn ván cục bộ thường có tiên lượng tốt hơn so với uốn ván toàn thân, tỷ lệ tử vong rất thấp khoảng 1%. Tuy nhiên, uốn ván cục bộ cũng là một trong những yếu tố nguy cơ gây uốn ván toàn thân.
Có những phương pháp nào được áp dụng để điều trị bệnh uốn ván?
Trước khi điều trị uốn ván, vết thương cần làm sạch để ngăn ngừa nhiễm trùng. Vết thương phải được loại bỏ các tổ chức bị nhiễm bẩn hoặc hoại tử và tình trạng thoáng khí của vết thương phải luôn được duy trì.
Miễn dịch uốn ván (TIG) sẽ được chỉ định tiêm càng sớm càng tốt, ngay cả khi đã được tiêm phòng vắc xin uốn ván trước đây. Bác sĩ thường chỉ định tiêm bắp TIG với liều từ 3000 – 6000 IU. Nếu không có TIG, bác sĩ sẽ thay thế bằng tiêm tĩnh mạch một liều SAT. Tuy nhiên liệu pháp này chỉ có tác dụng ngắn và không thể thay thế các phương pháp điều trị khác. Các chuyên gia Y tế nói rằng, cách điều trị này là an toàn đối với phụ nữ mang thai và đang cho con bú.
Các nhóm kháng sinh penicillin hoặc metronidazole từ 7-14 ngày có thể được chỉ định với liều cao, những kháng sinh này có tác dụng ngăn chặn vi khuẩn độc hại gây co thắt cơ và cứng khớp. Bệnh nhân bị dị ứng với penicillin hoặc metronidazole có thể được chỉ định thay thế bằng tetracycline.
Thuốc giảm đau có thể được sử dụng, thuốc giãn cơ kết hợp với mở khí quản hoặc đặt ống nội khí quản, hỗ trợ hô hấp bằng máy thở cấp cứu cho bệnh nhân nặng. Đồng thời, trong quá trình điều trị phải gây miễn dịch chủ động bằng vắc xin uốn ván cho bệnh nhân.
